جواب خودرابیازمایید صفحه 4 شیمی دوازدهم

پاسخ تشریحی و گام به گام فعالیت خود را بیازمایید صفحه 4 شیمی دوازدهم سلام دانش‌آموزان عزیز! این تمرین درباره یکی از مهم‌ترین اصول شیمی محلول‌ها یعنی قانون **«شبیه، شبیه را در خود حل می‌کند»** است. ما باید قطبیت هر ماده را با قطبیت حلال‌ها (آب به عنوان **حلال قطبی** و هگزان به عنوان **حلال نا قطبی**) مقایسه کنیم و جدول را کامل و دلیل را توضیح دهیم. ## تکمیل جدول | نام ماده | فرمول شیمیایی | محلول در آب | محلول در هگزان | | :---: | :---: | :---: | :---: | | اتیلن گلیکول (ضدیخ) | $\text{CH}_2\text{OHCH}_2\text{OH}$ | $\checkmark$ | $\times$ | | نمک خوراکی | $\text{NaCl}$ | $\checkmark$ | $\times$ | | بنزین | $\text{C}_8\text{H}_{18}$ | $\times$ | $\checkmark$ | | اوره | $\text{CO}(\text{NH}_2)_2$ | $\checkmark$ | $\times$ | | روغن زیتون | $\text{C}_{57}\text{H}_{104}\text{O}_6$ | $\times$ | $\checkmark$ | | وازلین | $\text{C}_{25}\text{H}_{52}$ | $\times$ | $\checkmark$ | --- ## دلایل انتخاب (پاسخ تشریحی) **1. اتیلن گلیکول (ضدیخ):** $\text{CH}_2\text{OHCH}_2\text{OH}$ * **دلیل:** این مولکول دارای دو گروه **هیدروکسیل ($ ext{-OH}$)** است. این گروه‌ها **بسیار قطبی** هستند و می‌توانند با مولکول‌های **آب** ($ ext{H}_2\text{O}$) **پیوند هیدروژنی** قوی برقرار کنند. بنابراین، به خوبی در حلال **قطبی (آب)** حل می‌شود و در حلال **ناقطبی (هگزان)** حل نمی‌شود. **2. نمک خوراکی:** $\text{NaCl}$ * **دلیل:** نمک یک **ترکیب یونی** است. ترکیبات یونی به دلیل داشتن بارهای کامل ($ ext{Na}^+$ و $ ext{Cl}^-$) بسیار **قطبی** در نظر گرفته می‌شوند. این ترکیبات در حلال‌های **قطبی** مانند آب از طریق جاذبه **یون-دوقطبی** (Ion-Dipole) حل می‌شوند. حلال‌های ناقطبی مانند هگزان، قدرت لازم برای جدا کردن یون‌های نمک را ندارند. **3. بنزین (با فرمول تقریبی اکتان):** $\text{C}_8\text{H}_{18}$ * **دلیل:** بنزین یک **هیدروکربن** است و تقریباً کاملاً **ناقطبی** محسوب می‌شود. بر اساس اصل «شبیه، شبیه را در خود حل می‌کند»، بنزین در حلال‌های **ناقطبی** مانند **هگزان** ($ ext{C}_6\text{H}_{14}$) حل می‌شود (زیرا هردوی آن‌ها نیروی **لندن** دارند). این ماده در حلال قطبی آب حل نمی‌شود. **4. اوره:** $\text{CO}(\text{NH}_2)_2$ * **دلیل:** مولکول اوره حاوی پیوندهای **قطبی** قوی ($ ext{C}= ext{O}$ و $ ext{N}-\text{H}$) است و می‌تواند **پیوندهای هیدروژنی** زیادی با آب برقرار کند. این ویژگی باعث می‌شود که بسیار محلول در **آب (حلال قطبی)** باشد و در **هگزان (حلال ناقطبی)** نامحلول باشد. **5. روغن زیتون:** $\text{C}_{57}\text{H}_{104}\text{O}_6$ * **دلیل:** روغن زیتون (تری‌گلیسیرید) از زنجیره‌های هیدروکربنی بسیار طولانی تشکیل شده است که ماهیت غالب آن را **ناقطبی** می‌کند (مثل همه چربی‌ها و روغن‌ها). به همین دلیل، در **حلال ناقطبی هگزان** حل می‌شود و در **حلال قطبی آب** حل نمی‌شود (مثل عبارت معروف «آب و روغن قاطی نمی‌شوند»). **6. وازلین:** $\text{C}_{25}\text{H}_{52}$ * **دلیل:** وازلین مخلوطی از **هیدروکربن‌ها** با زنجیره‌های بلند است که به طور کلی **ناقطبی** است. بنابراین، در **حلال ناقطبی هگزان** حل می‌شود (توسط نیروی **لندن**) و در **حلال قطبی آب** حل نمی‌شود.